Daar’s goeie nuus en slegte nuus. Die slegte nuus is dat jy nie na Wakanda kan gaan vir ʼn vakansie nie. Die goeie nuus is dat jy wel met behulp van die Taalsentrum Wakanda se taal kan leer.
As jy nie ʼn aanhanger van superheldflieks is nie, is ʼn verduideliking dalk nodig. Wakanda is die fiktiewe tuiste van die Marvel-held Black Panther, die sentrale karakter in die film met dieselfde naam wat onlangs vrygestel is. Danksy geweldige afsettings van die fiktiewe metaal vibranium het Wakanda die gevorderste tegnologie op aarde.
En watter taal praat hulle in hierdie land van ruimtetuie en sweeffietse?
Xhosa.
Hoewel die Wakandaniete Engels praat wanneer hulle daarna voel (om die karakter Okoye te parafraseer), word die gebruik van Xhosa só in tonele verweef dat daar by die gehoor geen twyfel bestaan dat Xhosa die taal is wat die Wakandaniete gebruik nie – of hulle nou strategeer of met geliefdes praat.
Dis ongewoon vir wetenskapfiksie- en fantasie-kykstof om ʼn bestaande taal te gebruik; daar word dikwels eerder pasgemaakte tale ontwerp (dink aan Klingon in Star Trek, Na’vi in Avatar en Dothraki in die reeks Game of Thrones).
Die gebruik van Xhosa in die Marvel-heelal is weens die tussentrede van John Kani, wat koning T’Chaka in Captain America: Civil War en Black Panther speel, en so ʼn klein skeutjie geluk. Die welbekende Suid-Afrikaanse akteur het geredeneer – oortuigend, soos dit later sou blyk – dat sy karakter nie Engels sou praat met sy silwerdoekseun, T’Challa (gespeel deur Chadwick Boseman), nie. Kani het in Xhosa geïmproviseer en Boseman, wat vantevore in Suid-Afrika met ʼn Suid-Afrikaanse filmspan gewerk het, het in Xhosa gereageer. Die toneel was heeltemal oortuigend. En so kom dit toe dat ʼn taal wat deur meer as 8 miljoen Suid-Afrikaners gepraat word, die taal van Wakanda word.
Phambili ngesiXhosa, phambili!*
*’Phambili’ beteken ‘voorwaarts’
