Die Afrikaanse Woordelys en Spelreëls (AWS) pronk met ʼn splinternuwe baadjie vir sy eeufees. Die elfde, omvattend herbewerkte uitgawe is vroeg in Augustus vanjaar amptelik vrygestel. Die heel eerste uitgawe is ʼn volle eeu gelede as die Afrikaanse Woordelijs en Spelreëls in 1917 gepubliseer om te “sôre dat ons taal in ieder opsig tot sij reg kom; dat dit die draer word van ons kultuur”. Sedertdien het die Taalkommissie van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns hulle beywer om Afrikaans as skryftaal te help vestig en die leiding geneem deur reëls vir eenvormige spelling en skryfwyse in Afrikaans deur die AWS aan gebruikers beskikbaar te stel. Die nege lede van die huidige Taalkommissie, akademici sowel as taalpraktisyns, het sedert 2009 (die publikasiedatum van die tiende uitgawe) meer as 700 uur slegs aan gesamentlike vergaderings bestee om die AWS by te werk – sonder enige vergoeding.
Verder is dit belangrik om die taal se groeiende woordeskat en segswyses asook die behoeftes van Afrikaans se skrywende gemeenskap in die AWS te weerspieël, en dit is hier waar die Woordelys (nou 30 000 woorde sterk) ’n staatmaker is. Heelwat nuwe woorde uit gebruiksvariëteite soos Kaapse Afrikaans en Oranjerivierafrikaans is opgeneem, byvoorbeeld ‘antie’, ‘dhaltjie’, ‘gangster’ en ‘poenankies’ (wat ‘oulik’ beteken). Woorde soos ‘googleloer’, ‘hommeltuig’, ‘meem’, ‘warsender’, ‘antispioenware’, ‘selfie’, ‘skermgreep’, ‘hidrobreking’, ‘venue’ en selfs ‘flop’ het ook die Woordelys gehaal.
“Afrikaans is ’n dinamiese taal wat deurlopend ontwikkel, en die jongste AWS is ’n opwindende, lewende bewys hiervan,” sê prof Gerhard van Huyssteen, voorsitter van die Taalkommissie. Die konteks waarvoor hierdie uitgawe voorberei is, is die leefwêreld wat Afrikaanssprekendes tans moet verwoord, waar rekenaartegnologie snel ontwikkel, elektroniese korpusse van geskrewe Afrikaans beskikbaar is, die algemene publiek toegang tot die internet en sosiale media het, en internasionalisering en globalisering ʼn gegewe is.
Die formulering van die grondbeginsels van spelling in Afrikaans soos in die negende uitgawe (2002-publikasie) staan steeds vas, en twee nuwe hoofstukke is bygevoeg om leiding oor leestekens en trappe van vergelyking te gee. Lyste met plekname in die Ooste, landname met geldeenhede en ISO-kodes, en elemente in die periodieke tabel is bygevoeg sodat ʼn mens ook nie verder dáároor hoef te wonder – of te stry – nie.
Die AWS is ’n publikasie van NB-Uitgewers wat onder die Pharos-druknaam verskyn, en is ook aanlyn beskikbaar.
Só lyk die AWS se nuwe baadjie, met die vorige uitgawes se voorblaaie as agtergrond.
